آیا عزاداری مداوم در روحیه مردم تأثیر منفی نمی گذارد و نمی توان با شادی ، دین را بهتر گسترش داد ؟

پاسخ :

 آن چه مسلم است، نه شادمانى افراطى و بدون دلیل پسندیده است و نه ماتم زدگى و غم و اندوه مداوم ، و پسندیده آن است که انسان راه تعادل در پیش گیرد یعنى نه اسیر سرخوشى هاى بى دلیل شده و نه آن که غم زده و گوشه گیر شود بلکه برحسب مورد و واقعیات موجود خود را تطبیق دهد.

 ما از مردم نمی خواهیم که در تمام سال به عزاداری به پردازد  بلکه  در طول سال فقط ده روز محرم (برای آقا امام حسین علیه السلام ) و دوازده روز برای دیگر معصومین (آقا رسول خدا تا آقا امام حسن عسکری‌ علیهم السلام ) به عنوان ایام عزاداری رسمی برای خاندان عصمت و طهارت علیهم السلام اختصاص می دهیم و در مقابل در طول سال مراسم متعددی در ولادتهای اهل بیت و اعیاد مذهبی برگزار می کنیم مانند :  ولادت رسول مکرم اسلام صلی الله علیه و آله و سلم و آقا امام صادق علیه السلام (17 ربیع الاول)، روز بعثت رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) (27 رجب) ، ولادت ام ابیها حضرت فاطمه زهراء صلوات الله سلامه علیها ( روز مادر) (20 جمادی الثانی)، ولادت مولی الموحدین آقا امیرالمؤمنین صلوات الله و سلامه علیه (روز پدر) ( 13 رجب ) سالروز ازدواج آقا امیر المؤمنین و خانم فاطمه زهرا علیهما السلام (1 ذی الحجه)، میلاد آقا امام مجتبی صلوات الله و سلامه علیه ( 15 رمضان ) ، میلاد آقا امام حسین و آقا ابالفضل العباس و آقا امام سجاد علیهم السلام ( 3 و 4 و5 شعبان ) ، میلاد آقا امام باقر صلوات الله و سلامه علیه ( 1 رجب ) ولادت آقا موسی بن جعفر صلوات الله و سلامه علیه ( 7 صفر) ، دهه کرامت ( میلاد حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها 1 ذیقعده و ولادت آقا امام رضا صلوات الله و سلامه علیه 10 ذیقعده ) ، میلاد آقا امام جواد صلوات الله و سلامه علیه (10 رجب ) ، میلاد آقا امام هادی صلوات الله و سلامه علیه ( 15 ذی الحجه) ، ولادت آقا امام حسن عسکری صلوات الله و سلامه علیه ( 8 ربیع الثانی ) ، دهه مهدویه ( میلاد  منجی عالم بشریت  حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف   ( 15 شعبان ) ) ، عید سعید فطر ( 1 شوال ) ، دهه ولایت ( عید قربان 10ذی الحجه ، عید غدیر 18 ذی الحجه ) ، ولادت اسوه صبر و استقامت حضرت زینب کبری سلام الله علیها ( روز پرستار) ، میلاد حضرت  علی اکبر ( 11 شعبان ، روز جوان ) ، و…

 علاوه بر این اعیاد ، اعیاد ملی دیگر هم مانند دهه فجر و … در کشور داریم که در تمامی این اعیاد (اعم از میلاد اهل بیت علیهم السلام و … ) ما دین را با شادی کردن تبلیغ      می کنیم

 از طرفی اگر ما نظری روانشناسانه به انسان بیندازیم  می ببینیم در رفتارهای ما دست کم دو دسته از عوامل نقش اساسی ایفا می کنند .

  یک دسته عوامل شناختی که موجب می شود انسان مطلبی را بفهمد و بپذیرد که در این نوع شناخت از استدلال های عقلی و تجربی یا راههای دیگر استفاده می شود.

  دسته دوم از عوامل مؤثر در رفتارهای انسان انگیزه ها یا به تعبیر دیگر احساسات و عواطف ، تمایلات ، میل ها و گرایش ها یا غرائز و ...می باشند.

  انسان برای به حرکت در آمدن به سمت تعالی علاوه بر عوامل شناختی ، به عوامل روانی دیگری نیز نیاز دارد تا او را بسوی کار برانگیزد واو را به طرف انجام هدف سوق دهد.

  مثلا ، همه ما میدانیم که در این یک شهری مردم محروم بسیاری وجود دارند اما دیدن یک شخص محروم با یک حالت رقت آور می تواند در ما تأثیری ببخشد که صِرف دانستن ، هیچگاه آن اثر را ندارد.

  بنابراین در انسان علاوه بر شناخت ، نیروی دیگری به نام انگیزش ها و هیجانات وجود دارد که عامل آن ، احساسات و عواطف است .این عامل هم باید تقویت شود تا نقش خود را ایفا کند . از طرفی احساسات و عواطف انواع مختلفی دارد.تحریک هر نوع احساسات و عواطف باید با حادثه مربوط ، متناسب باشد.

 بعد از بعثت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم حادثه ای که بزرگترین نقش را در تاریخ اسلام ایفا کرد ، حادثه شهادت سرور آزادگان حضرت امام حسین (عله السلام) بود . لذا برای تحریک احساسات مردم برای انجام دادن کاری شبیه کار امام حسین علیه السلام باید کاری متناسب با آن انجام داد ، یعنی باید کاری کرد که حزن مردم بر انگیخته شود ، اشک از دیده ها جاری شود ، شور و عشق در دلها پدید آید.و در این حادثه چیزی که می تواند چنین نقشی را بیافریند همین مراسم عزاداری و گریستن و گریاندن دیگران است،در حالی که خندیدن و شادی کردن هیچ وقت نمی تواند چین نقشی را ایفا کند. این قبیل مسائل عشق دیگری می خواهد که از سوز و اشک و شور پدید می آید . راه آن همین عزاداری هاست

 ضمن اینکه تجدید آن خاطره ها در واقع نوعی بازنگری و بازسازی آن حادثه هاست ، اگر حادثه مفیدی بوده است و در جایگاه خود منشأ آثار و برکتی به شمار می رفته است، باز نگری و بازسازی آن نیز می تواند مراتبی از آن برکات را داشته باشد.علاوه بر این در همه جوامع انسانی مرسوم است که به نوعی، از حوادث گذشته خود یاد می کنند،آنهارابزرگ شمرده و به آنها احترام می گذارند.

  این کار بر اساس یکی از مقدس ترین خواسته های فطری است که خدا در نهاد همه انسانها قرار داده است و از آن به حس حق شناسی تعبیر می کنیم . لذا این خواسته فطری همه انسانهاست که در برابرکسانی که به آنها خدمت کرده اند حق شناسی و شکرگزاری کنند ، علاوه بر این ، یاد خاطره ها یی که در سعادت جامعه تأثیر داشته ، میتواند عامل مؤثری در زمان بیان خاطره ها در راستای تامین سعادت جامعه  بیافریند.

 پس  همانطور که اصل آن حادثه تأثیر مفیدی در جامعه آن روز داشته ، تجدید خاطره و بازسازی آن نیز می تواند آثاری متناسب با آن داشته باشد.

 موفق باشید

 گروه پاسخ به شبهات

 مؤسسه تحقیقاتی حضرت ولی عصر (عج)